اهمیت خدمت رسانی
اهمیت خدمت رسانی
قرآن مى فرماید ؛ « تَعاوَنُوا عَلَى الْبِرِّ »1
واجب است که در کارهاى خیر به یکدیگر کمک کنید ، حمایتهاى مردمى به جبههها ،به سیل زده ها به کسانی که دست یاری دراز کرده اند . قرآن مى فرماید: « إِنَّ اللَّهَ یُحِبُّ الْمُحْسِنینَ ؛خدا احسان شدگان را دوست مىدارد . »2 و چقدر خوب است که انسان محبوب خدا باشد . خیلی وقت ها در زندگی کارهایی را می کنیم که خدا از ما راضی باشد بد هم نیست اما اگر مىخواهیم خدا از ما راضى باشد ، خدا مىفرماید : به همدیگر خدمت کنید تاخدا دوستتان داشته باشد .
پیامبرفرمود: اگر مىخواهید خدا به شما کمک کند ، شما هم کمک حال مردم باشید. « إِنَّ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ فِی عَوْنِ الْمُؤْمِنِ مَا کَانَ الْمُؤْمِنُ فِی عَوْنِ أَخِیهِ الْمُؤْمِنِ » 3
قَالَ رَسُولُ اللَّهِ (ص) : « مَنْ قَضَى لِأَخِیهِ الْمُؤْمِنِ حَاجَةً کَانَ کَمَنْ عَبَدَ اللَّهَ دَهْراً ؛ کسى به دیگرى خدمت کند ، مثل کسى است که عمرى خدا را بندگى نماید. »4
ودر حدیث دیگرى آمده است : «إِنَّ لِلَّهِ عِبَاداً فِی الْأَرْضِ یَسْعَوْنَ فِی حَوَائِجِ النَّاسِ هُمُ الْآمِنُونَ یَوْمَ الْقِیَامَةِ ؛ اگر کسى به مسلمانان خدمت کند در روز قیامت در امان است . »5
در جای دیگر فرمودند : «مَنْ مَشَى فِی حَاجَةٍ لِأَخِیهِ الْمُسْلِمِ حَتَّى یُتِمَّهَا أَثْبَتَ اللَّهُ قَدَمَیْهِ یَوْمَ تَزِلُّ الْأَقْدَامُ ؛کسی که برای رفع حاجت برادرش قدم بر دارد ،خداوند قدم های او را در روزی که تزلزل دارد ، ثابت و محکم می کند . »6
در حدیث دیگر داریم ، قَالَ رَسُولُ اللَّهِ (ص) : « مَنْ قَضَى لِمُؤْمِنٍ حَاجَةً قَضَى اللَّهُ لَهُ حَوَائِجَ کَثِیرَةً » .7
پس تا می توانیم ، هرکاری می توانیم برای هرکس بکنیم ، انجام دهیم و منتظر شرح وظایف وآئین نامه نباشیم.
به چه کسانى خدمت کنیم ؟
قرآن مىفرماید : به کسانى خدمت کنید که « یَحْسَبُهُمُ الْجاهِلُ أَغْنِیاءَ مِنَ التَّعَفُّفِ ؛ به کسانى خدمت بکنید که وقتى انسان جاهل آنها رامى بیند بگوید از اغنیا هستند. »8 یعنى کسانى که از وضع او خبر ندارند ، بگویند وضعش خوب است ، به انسانهاى آبرو دار که با سیلى صورت خود را سرخ نگه مىدارند و انقدر عفّت دارند که کسی از حال آنان خبر ندارد و فکر می کنند که آنان دارا هستند .
قرآن گاهى مىفرماید: « ارْزُقُوهُمْ فیها وَ اکْسُوهُمْ وَ قُولُوا لَهُمْ قَوْلاً مَعْرُوفاً »9
مسأله تنها خوراک و پوشاک دررزق نیست ، گاهى اینها از توان انسان خارج است ولى مىتواند براى او حرف بزند . پیامبر وقتى ناراحت بود ، خداوند براى او قصه پامبران قبلى را مىگوید تا دل پیامبر آرام شود .
چگونگى خدمت (انواع خدمت)
برای خدمت کردن راه باز است ، به این معنا که از هر راه و روشی می توان این عمل شایسته و خداپسندانه را انجام داد .در اینجا تنها به چند مورد از قرآن کریم و روایات اکتفا می کنیم ؛
آبرسانى کردن
داستان حضرت موسی (ع) که به نیت خدمت، به دختران شعیب خدمت کرد .
وام دادن
آیات زیادى پیرامون وام داریم ، « مَنْ ذَا الَّذی یُقْرِضُ اللَّهَ قَرْضاً حَسَناً فَیُضاعِفَهُ لَهُ أَضْعافاً کَثیرَةً » 11
کسى به مردم وام بدهد ، گویى به خدا قرض داده است و ثواب وام دادن 18 برابر است در حالى که ثواب بخشیدن 10برابر است و ثواب وام دادن از بخشیدن بیشتر است ، « قَرْضاً حَسَناً » یعنى کسى نفهمد ، سریع باشد ، مخفى وبی منت باشد .
خدمت با قلم
« وَ لا یَأْبَ کاتِبٌ أَنْ یَکْتُبَ کَما عَلَّمَهُ اللَّهُ »12 یعنى اگر از شما خواستند نامهاى بنویسید ، بخل نکنید . ادارات کارهای مردم را به تأخیر نیاندازند و راه گشا باشند .
امام کاظم(ع) فرمود: «مَنْ لَمْ یَسْتَطِعْ أَنْ یَصِلَنَا فَلْیَصِلْ فُقَرَاءَ شِیعَتِنَا ؛ هرکس نمىتواند ما را خوشحال کند هر گاه مستضعفى از شیعیان ماآمد به او برسد. »13
چگونه کمک کنیم ؟!
« من غیر استخفاف منه » 14 یعنى اگر کمک کنید آن فرد را خفیف و خار نکنید .
امام کاظم(ع) فرمود: «إِنَّ خَوَاتِیمَ أَعْمَالِکُمْ قَضَاءُ حَوَائِجِ إِخْوَانِکُمْ وَ الْإِحْسَانُ إِلَیْهِمْ مَا قَدَرْتُمْ وَ إِلَّا لَمْ یُقْبَلْ مِنْکُمْ عَمَلٌ حَنُّوا عَلَى إِخْوَانِکُمْ وَ ارْحَمُوهُمْ تَلْحَقُوا بِنَا ؛
خاتمه کارهایتان این است که چقدر مشکلات مردم را حل کردهاید و اگر مشکل مردم را حل نکنى هیچ عملى از تو قبول نخواهد شد. سپس مىفرماید: اگر روز قیامت مىخواهید به ما برسید ، به برادران دینى خود کمک کنید ، روز قیامت جایتان پیش ماست. » 15
با توجه به موارد ذکر شده ، چنین مشهود است که برای نیکی و خدمت به خلق از هردر و راهی می توان وارد شد و فرمول خاصی ندارد.
زهرا اجلال – گروه دین و اندیشه تبیان
1- مائده / 2
2- بقره / 195
3- ثواب العمال / ص 135
4- بحار / ج 71 / ص 302
5- کافی / ج 2 /ص 197
6- کتاب المؤمن / ص 54
7- قرب الأسناد / ص 56
8- بقره / 283
9- نساء / 5
10- کهف / 77
11- بقره / 254
12- همان / 282
13- کافی / ج 4 / ص59
14- مشکاة الأنوار / ص 323
15- بحار / ج 72 / ص 379
